De landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen zijn zeer geliefd bij inwoners van Utrecht, Bunnik en omgeving. Ze worden druk bezocht, vooral op zondagen. De gemeente Utrecht, eigenaar van de landgoederen, noemt de laatste tijd zelfs een getal van anderhalf miljoen bezoekers per jaar, dat is een kleine dertigduizend per week. Er bestaan overigens twijfels of dit wel een goed onderbouwd aantal is.
Parkeren: een probleem..
Dat de landgoederen druk bezocht worden lijdt echter geen twijfel. En het is maar goed dat veel mensen, vooral die uit Bunnik of Utrecht Oost, dat met de fiets of lopend doen. Aan de andere kant zijn er maar weinig mensen die de landgoederen per openbaar vervoer bezoeken. Toch is de frequentie van de streekbuslijn 41, die pal langs de landgoederen over de Koningsweg rijdt, heel behoorlijk. Maar er wordt weinig gebruik van gemaakt.
Veel mensen bezoeken de landgoederen per auto, wat op drukke dagen leidt tot veel parkeerproblemen en zoekverkeer. Deze parkeerproblematiek vraagt om oplossingen op korte termijn! Daarom gaan we daar gedetailleerd op in.
Bij de sturing van de recreatie moet men uitgaan van de bijzondere kwaliteiten van de landgoederen. In de eerste plaats moet het verkeer- en parkeerbeleid er op gericht zijn om de automobiliteit en daarmee ook de parkeerbehoefte zoveel mogelijk te beperken en vervolgens te geleiden naar plekken waar de overlast het geringst is.
Parkeeroverlast is al direct zichtbaar in de fraaie monumentale bomenlanen van Oud-Amelisweerd en Rhijnauwen: de oude bomen in de lanen wordenaangetast door auto’s die naast en onder de bomen parkeren. Verharding, verdichting, schade door maaiapparatuur: hierdoor komen ook de nu nog overlevende bomen in levensgevaar. Dit moet zo snel mogelijk worden gestopt.
Daarnaast betekent de aanwezigheid van ‘het blik’, en het rij- en zoekgedrag al een aantasting van de belevingswaarde van het gebied. In het bijzonder geldt dit het parkeer/zoekverkeer onder de poort bij de entree van Rhijnauwen. Een probleem dat verergerd is door het opheffen van parkeerplaatsen enkele jaren geleden zonder dat op dat moment voor alternatieven is gezorgd.
Een reëel probleem is wel, dat ook het bezoekerscentrum en zeker ook het theehuis voor menig bezoeker belangrijke en gewaardeerde voorzieningen zijn, die dus bereikbaar moeten kunnen blijven.
Waar staan de Vrienden voor:
Allereerst: alternatieven stimuleren als fietsen, wandelen, de bus, en het vervoer over water. Ook het beoogde transferpunt dat in het kader van de nieuwe Hollandse Waterlinie bij Fort Vechten wordt gerealiseerd, kan hier een rol in spelen.
Daarnaast: het verschuiven van parkeermogelijkheden naar plekken waar zij landschappelijk en ecologisch oogpunt meer aanvaardbaar zijn.
Oplossingen rond Oud-Amelisweerd
Zo wil de gemeente parkeerplekken creëren voor Oud-Amelisweerd, achter de woningen langs de Provincialeweg. Wij zouden deze parkeerlocatie liever nog wat verschuiven om de hinder voor de bewoners aan de Provincialeweg te beperken. Nog beter zou het wat ons betreft zijn wanneer het nieuwe parkeerterrein iets verzonken zou komen te liggen, zodat er minder visuele verstoring zou zijn. Het lijkt verder logisch om daar ter plekke als afscherming een houtwal aan te brengen met een gevarieerde struik- en kruidlaag, en ook het al aanwezige struweel te benutten en versterken.
In elk geval moeten de parkeervoorzieningen bij de bomen langs de laan zo snel mogelijk worden weggehaald en moet er direct worden begonnen met een verbetering van de leefsituatie voor de bomen, door de bomen voldoende ruimte te geven rondom de stam of door eventueel de grasberm te vervangen door een gevarieerde struik- en kruidlaag.
Oplossingen bij Rhijnauwen
Wij stellen voor om de parkeervoorziening bij het theehuis te handhaven voor het ‘doordeweekse’ verkeer. Op drukke dagen zou er geen verkeer meer over de brug moeten zijn. Gedacht kan worden aan enerzijds een parkeervoorziening aan de Provinciale weg naast de bestaande autohandel en anderzijds een extra parkeerbuffer in de omgeving van de boomgaard halverwege aan de linkerzijde van de Rhijnauwenselaan (met zorg voor de Waterlinierelicten). Op drukke dagen kan bij het theehuis betaald parkeren worden ingevoerd om een betere verdeling over de diverse parkeervoorzieningen te realiseren. Het parkeren op de Rhijnauwenselaan moet fysiek onmogelijk worden gemaakt, zodat het een werkelijk aantrekkelijke recreatieve entree kan zijn.
Spreiding van recreatie
In het huidige beheerplan (1990) is een ‘zoneringsbeleid’ vastgelegd: dit houdt in er een scheiding is in drukke en rustige delen in de landgoederen: Rhijnauwen het drukst en Nieuw-Amelisweerd het rustigst.
Wij vinden het echter van groot belang om juist ‘rustige’ leefgebieden binnen de landgoederen te handhaven. Bij Nieuw-Amelisweerd moeten dus de bestaande parkeermogelijkheden in of bij het bos zoveel mogelijk beperkt blijven. Een kleine buffer in de hoek van de Mereveldseweg en de A27 moet volstaan. Nieuw-Amelisweerd zou veel sterker in beeld moeten worden gebracht als ‘het bos op fiets- en loopafstand’.
Bovendien: op topdagen zijn er nu al zeer veel bezoekers in Amelisweerd en Rhijnauwen: is het nodig te streven naar nog hogere bezoekersaantallen? Hoe verhoudt zich dat tot het beleid om elders rond de stad meer hoogwaardige recreatiegebieden aan te leggen?
Wel is het belangrijk om -ter ontlasting- de toegang van het gebied vanuit de Uithof te versterken en te benutten. Wij stellen voor om bij voormalige boerderij De Uithof (tegenwoordig kinderdagverblijf) een uitspanning te realiseren, gekoppeld aan een wandelroute, met een goede parkeervoorziening nabij. Ook anderszins kan het overgangsgebied Uithof/Amelisweerd/Rhijnauwen landschappelijk veel meer cachet krijgen, wat ook goed is voor De Uithof zelf. Wij denken bijvoorbeeld aan extra boomrijen of houtwallen in samenhang met het bestaande landschap.
Bronnen en links
Bronnen:
Vrienden van Amelisweerd, 2008. Amelisweerd verdient meer. Zevende rapport van de Vrienden (PDF)
B.Maes, 2007. Onderzoek monumentale bomen Oud-Amelisweerd
Gemeente Utrecht, 1990. Beheerplan landgoederen
H. van der Eng, 2007. Amelisweerd en Rhijnauwen, geschiedenis, de acties, de natuur en de mensen
Links:
Site gemeente utrecht: www.utrecht.nl/landgoederen